کاردرمانی فلج مغزی در اصفهان

فلج مغزی چیست؟

فلج مغزی (Cerebral palsy) گروهی از اختلالات مختلف است که توان حرکتی، تون عضلانی و ساختار قامتی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

این اختلال بر اثر آسیب وارد شده به مغز در حین رشد و تکامل معمولاً پیش از تولد، حین تولد یا پس از آن ایجاد می‌شود. علائم و نشانه‌های این اختلال در طی دوران نوزادی و یا پیش از دبستان خود را نشان می‌دهد. معمولاً این اختلال با حرکات غیرروان به همراه رفلکس‌های غیر طبیعی، شل و سفت شدن دست‌ها، پاها و تنه، ساختار قامتی غیر طبیعی، حرکات اضافه یا غیر ارادی، راه رفتن بدون تعادل و یا ترکیبی از مشکلات گفته شده در بالا خود را نشان می‌دهد.

افراد مبتلا به فلج مغزی با مشکل بلع و عدم هماهنگی عضلات چشم رو به رو هستند‌. گاهی چشم این افراد قادر به تمرکز و فوکوس روی یک جسم خاص نیست.

از طرفی دیگر محدوده‌ی حرکتی بسیاری از مفاصل بدن فرد مبتلا، به دلیل سفتی عضلات محدود می‌شود. اثر فلج مغزی روی عملکرد بدن افراد مبتلا بسیار متفاوت است.

برخی افراد مبتلا به فلج مغزی قادر به راه رفتن هستند و برخی دیگر برای این کار نیاز به کمک دارند‌. برخی از بیماران از نظر ذهنی مشکلی ندارند و در گروهی دیگر مهارت های شناختی و هوشی به شرایط طبیعی نزدیک است ولی گروهی دیگر از افراد کاملا از نظر ذهنی دچار ناتوانی می‌شوند. صرع، نابینایی یا ناشنوایی هم در برخی افراد مبتلا مشاهده شده است.

نشانه‌ها و علائم فلج مغزی چیست؟

نشانه‌ها و علائم فلج مغزی بسیار زیاد است. مشکلات حرکتی و هماهنگی اعضای بدن مربوط به فلج مغزی عبارتند از:

• تغییر تون یا قوام عضلانی (muscle tone)، مانند بیش از حد سفت شدن و یا شل شدن عضلات
• اسپاستی سیتی عضلانی یا سفت شدن عضلات
•  باقی ماندن رفلکس های حرکتی
• عدم تعادل و هماهنگی عضلات یا آتاکسی (ataxia)
• حرکات غیرارادی و ناهماهنگ
• تاخیر در کسب مراحل حرکتی درشت مانند نشستن و یا چهار دست و پا راه رفتن
• تکیه کردن بر یک سمت بدن، مانند کشیدن یک پا روی زمین در حال خزیدن
• راه رفتن دشوار، مانند راه رفتن سرپنجه، راه رفتن قیچی مانند، زانوهای ضربدری، راه رفتن با پاهای باز یا راه رفتن غیر قرینه
• بلع دشوار و آبریزش دهان
• مشکل در غذا خوردن و مکیدن
• تاخیر در گفتار و سخت صحبت کردن
• مشکلات یادگیری
• مشکلاتی در کارکرد دستی و انجام حرکات ظریف، مانند بستن دکمه‌ها

فلج مغزی گاهی کل بدن را درگیر می‌کند و گاهی هم تنها یکی از دست‌ها یا پاها و یا یک طرف بدن تحت تاثیر قرار می‌گیرد.

اختلالی که منجر به فلج مغزی شده است با گذشت زمان تغییر نمی‌کند، بنابراین علائم فرد هم با افزایش سن بدتر نمی‌شوند. با این همه هر چه کودک رشد می‌کند برخی از علائم ممکن است کم‌تر یا بیش‌تر خود را نشان دهند. از طرفی انقباض عضلات و سفتی آن‌ها، اگر درمان انجام نشود، ممکن است با گذشت زمان منجر به کوتاهی عضلات و بدشکلی مفاصل شود.

اختلالات همراه با فلج مغزی شامل:

• مشکلات بینایی و شنوایی
• اختلالات ذهنی و مهارت های شناختی
• مشکلات رفتاری
• مشکلات گفتاری
• مشکلات تنفسی و گوارشی
• تشنج
• مشکلات پردازش حسی
• بیماری‌های دهان و دندان
• مشکلات و بیماری‌های روحی و روانی

انواع فلج مغزی

تشخیص نوع فلج مغزی بسیار مشکل بوده و ممکن است که کودک ترکیبی از علائم را داشته باشد.

در ادامه انواع فلج مغزی براساس نشانه‌های حرکتی را معرفی می‌نماییم.

فلج مغزی اسپاستیک

اسپاستیک(هایپر توینک) شایع‌ترین نوع فلج مغزی است که در حدود 80 درصد موارد را شامل می‌شود و علامت اصلی آن سفتی و ضعف عضلات و محدودیت در باز شدن مفاصل و محدودیت حرکات کودک می‌باشد.

اگر دست یا پای هر دو طرف بدن سفت شود، فلج مغزی اسپاستیک از نوع دو طرفه بوده و اگر دست یا پای یک سمت بدن سفت گردد، فلج مغزی اسپاستیک از نوع یک طرفه است.

فلج مغزی دیس کینتیک

فلج مغزی دیس کینتیک (خارج هرمی) 10 تا 15 درصد موارد را تشکیل می‌دهد و ویژگی اصلی آن، وجود حرکات اضافی غیرطبیعی و غیرارادی در کودک مبتلا است.

فلج مغزی آتاکسیک

فلج مغزی آتاکسیک در حدود 5 درصد موارد را شامل می‌شود که به دلیل آسیب به مخچه ایجاد شده و سبب بی تعادلی و حرکت ناهماهنگ در پاها (تلوتلوخوردن) می‌گردد.

فلج مغزی هایپوتونیک

مشخصه اصلی فلج مغزی هایپوتونیک (Hypertonic) شلی در عضلات می‌باشد.

فلج مغزی مختلط

در فلج مغزی مختلط آسیب وارده به مغز در حال رشد، به یک ناحیه محدود نمی‌شود و علایم آن نیز ترکیبی از موارد قبلی می‌باشد.

انواع فلج مغزی بر اساس ناحیه آسیب‌دیده

• مونوپلژی (فلج تک‌اندام):  مشکلات حرکتی یکی از چهار دست و پا (اغلب یکی از دستها)
• همی پلژی (فلج نیمه‌اندام):مشکلات حرکتی در نصف بدن
• دایپلژی (فلج دواندام):  مشکلات حرکتی هر چهاردست‌وپا و معمولا درگیری بیشتر در پاها
• تری پلژی (فلج سه‌اندام):مشکلات حرکتی در سه اندام (معمولا دو دست و یک پا)
• کوداریپلژی (فلج چهاراندام):  مشکلات حرکتی هر چهار دست و پا
• پنتاپلژی: مشکلات حرکتی در کل بدن

چه زمانی برای فلج مغزی باید به پزشک مراجعه کرد؟

بسیار مهم است که بلافاصله بعد از دیدن اختلالات حرکتی و یا تاخیر در رشد و تکامل کودک به پزشک مراجعه کنید.

در شرایط زیر باید حتماً به پزشک متخصص کودکان مراجعه کرد:

• از دست دادن هوشیاری نسبت به محیط اطراف
• حرکات بدنی غیر طبیعی
• تونوس عضلانی غیر طبیعی
• ناهماهنگی قسمت‌های مختلف بدن
• مشکلات بلع
• ناهماهنگی عضلات چشم
• دیگر مشکلات رشدی و تکاملی

بطور کلی بهتر است پس از دریافت تشخیص،کودک تحت نظر متخصص مغز و اعصاب کودکان بوده و هر شش ماه ویزیت شود.

دلایل فلج مغزی چیست؟

فلج مغزی بر اثر اختلالی در روند تکامل و رشد مغز پیش از تولد ،هنگام تولد یا پس از تولد  رخ می‌دهد. در بسیاری از موارد علت شناخته نمی‌شود. عواملی که به فلج مغزی منجر می‌شود، عبارتند از:

• جهش ژنی که به ناهنجاری‌های تکاملی و رشدی منجر می شود.
• عفونت‌هایی در بدن مادر که رشد و تکامل جنین را تحت تاثیر قرار می‌دهد
• عواملی که  مانع از رسیدن خون مورد نیاز برای رشد مغز می‌شود.
• خونریزی مغزی جنین در شکم مادر و یا نوزاد تازه متولد شده
• عفونت‌های نوزادی که منجر به التهاب در مغز و یا اطراف آن می‌شود.
• ضربه و آسیب شدید به مغز بر اثر تصادفات رانندگی یا سقوط
• کمبود اکسیژن در مغز ناشی از زایمان سخت.

عوامل خطر در بروز فلج مغزی

گروهی از عوامل مختلف در بروز فلج مغزی نقش دارند:

سلامت مادر 

گروهی از عفونت‌های خاص یا قرار گرفتن در معرض مواد سمی در طی دوران بارداری خطر ابتلای جنین به فلج مغزی را به شکل زیادی بالا می‌برد. این عفونت‌ها شامل:

• ویروس سیتومگال انسانی (Cytomegalovirus): این ویروس باعث بروز علائمی شبه آنفولانزا شده و در صورتی که در طی دوران بارداری مادر به آن آلوده شود، منجر به نقص مادرزادی در جنین می‌شود.
• سرخک آلمانی یا سرخجه: این عفونت ویروسی با واکسن قابل پیشگیری است
• هرپس یا تبخال : این ویروس می‌تواند از مادر به کودک در طی دوران بارداری منتقل شود و جنین و جفت را تحت تاثیر قرار دهد. التهاب ایجاد شده توسط این ویروس به رشد و تکامل سیستم عصبی آسیب می‌رساند.
• سیفلیس : این عفونت باکتریایی از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود
• توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis): این عفونت انگلی در غذا، خاک و مدفوع گربه‌های ناقل وجود دارد.
• عفونت ویروسی زیکا (Zika virus infection): جنین‌های متولد شده از مادر آلوده به ویروس زیکا دارای سری با اندازه‌ی کوچک‌تر از حالت طبیعی بوده و احتمال بروز فلج مغزی در آنها وجود دارد.
• دیگر شرایط: دیگر شرایطی که خطر ابتلا به فلج مغزی را افزایش می‌دهد، شامل: بیماری‌های تیروئید، یا تشنج و قرار گرفتن در معرض مواد سمی مانند متیل جیوه است.

بیماری‌های نوزادی 

بیماری‌های جنین تازه متولد شده هم تا حدود زیادی خطر بروز فلج مغزی را افزایش می‌دهد:

• مننژیت باکتریایی : این عفونت باکتریایی باعث بروز التهاب در غشای پوشاننده‌ی مغز و طناب نخاعی می‌شود.
• انسفالیت ویروسی : این عفونت ویروسی باعث بروز التهاب در غشای پوشاننده‌ی مغز و طناب نخاعی می‌شود.
• یرقان شدید یا درمان نشده: نشانه یرقان زرد شدن پوست است. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که برخی فراورده‌های حاصل از خون مصرف شده در جریان خون باقی می‌ماند
• خونریزی مغزی: زمانی که جنین در شکم مادر دچار ضربه یا سکته شود، این حالت رخ می‌دهد.

دیگر عوامل بارداری و زایمان

در حالی که احتمال اثربخشی عوامل زیر پایین است، دیگر عوامل بارداری و زایمان که خطر بروز فلج مغزی را زیاد می‌کند، شامل:

• زایمان بریچ:  احتمال بروز فلج مغزی در کودکانی که در هنگام تولد اول باسن یا پای شان از رحم مادر خارج می‌شود، بیش‌تر از کودکانی است که با سر به دنیا می آیند.
• وزن هنگام تولد پایین: کودکانی با وزن کم‌تر از ۲.۵ کیلوگرم در معرض خطر بیش‌تری قرار دارند. هر چه قدر وزن هنگام تولد پایین‌تر باشد، احتمال بروز فلج مغزی بیش‌تر می‌شود.
• چند قلو زایی: خطر ابتلا به فلج مغزی زمانی که چندین جنین به صورت همزمان درون رحم قرار دارند، بیش‌تر است.  اگر یکی از جنین‌ها از بین برود، جنین باقی مانده کم‌تر در معرض ابتلا قرار خواهد داشت.
• زایمان پیش از موعد: نوزادانی که در کمتر از ۲۸ هفتگی به دنیا می آیند، بیش‌تر در معرض ابتلا به فلج مغزی قرار دارند. هر چه کودک زودتر متولد شود، خطر ابتلا به این عارضه بیش‌تر خواهد شد.

مشکلات و عوارض جانبی فلج مغزی چیست؟

ضعف عضلانی، اسپاسم ماهیچه‌ای و مشکلات ناهماهنگی در طی دوران کودکی و بزرگسالی باعث بروز مشکلاتی می‌شود که شامل:

• کانترکچر: کوتاهی عضلات بدلیل سفتی بیش از حدی که میتواند ناشی از اسپاستی سیتی شدید عضلات باشد. کانترکچر می تواند در نهایت باعث مهار رشد استخوان، خمیدگی استخوانی، تغییر شکل مفصل‌ها )دفورمیتی(و در رفتگی یا نیمه دررفتگی آنها شود.

• سو تغذیه: افراد مبتلا به فلج مغزی، به خصوص نوزادان مبتلا به راحتی قادر به بلع مواد غذایی نیستند و به دلیل این مشکلات تغذیه‌ای به راحتی و به مقدار کافی مواد غذایی مورد نیاز خود را دریافت نمی‌کنند. تغذیه‌ی غیر مناسب در نهایت به سرعت رشد آسیب زده و منجر به ضعف استخوانی می‌شود‌. برخی از کودکان برای دریافت مواد مغذی مورد نیاز خود به لوله گذاری نیاز دارند.
• مشکلات ذهنی :افسردگی یکی از مشکلاتی است که افراد مبتلا به فلج مغزی را درگیر می‌کند. کناره گیری از جامعه و چالش‌های پیش روی فرد برای کنار آمدن با ناتوانی در نهایت به افسردگی منجر خواهد شد مشکلات رفتاری نیز در این کودکان رایج است.
• بیماری‌های قلب و ریه:احتمال بروز اختلالات تنفسی و بیماری‌های قلب و ریه در افراد مبتلا به فلج مغزی وجود دارد.
• آرتروز :فشار روی مفاصل یا راستای غیر صحیح  مفاصل ناشی از اسپاستی سیتی در دراز مدت باعث این بیماری دردناک استخوان و مفاصل می‌شود‌.
• استئوپنی یا کاهش تراکم استخوان:به دلیل کاهش تراکم، استخوان شکننده خواهد بود‌. کاهش تراکم استخوان نتیجه کم تحرکی، کمبود مواد مغذی و مصرف داروهای ضد صرع است.

روش‌های پیشگیری از ابتلا به فلج مغزی

فلج مغزی در بسیاری از موارد قابل پیشگیری نیست، اما از طرفی امکان کم کردن عوامل خطر وجود دارد. اگر باردار هستید و یا اینکه قصد بارداری دارید، برای سالم ماندن و کم کردن خطرات و عوارض بارداری باید کارهای زیر را انجام دهید:

• واکسن‌های مورد نیاز را دریافت کنید: واکسینه شدن علیه بیماری‌هایی مانند سرخجه قبل از بارداری از عفونت‌هایی که باعث آسیب‌های جبران ناپذیر روی مغز می‌شود پیشگیری می‌کند.

• مراقبت کردن از خود: هرچه قدر که در دوران بارداری و پیش از آن فرد زندگی سالمی را در پیش بگیرد، خطر بروز عفونت که در نهایت منجر به فلج مغزی می‌شود، کم‌تر خواهد شد.
• چکاپ و معاینه‌ی منظم: ملاقات منظم با پزشک در طی دوران بارداری، گامی مهم و اساسی در پیشگیری از مشکلات احتمالی برای مادر و جنین است. این کار از زایمان پیش از موعد، وزن هنگام تولد پایین و بروز عفونت تا حد زیادی جلوگیری می‌کند.

• تمرین کردن بچه داری ایمن: در اتومبیل، کودک حتماً باید در صندلی مخصوص خود نشانده شود، در هنگام دوچرخه سواری باید از کلاه ایمنی مخصوص استفاده کند و حتماً باید نرده‌های محافظ روی تخت کودک نصب شود. انجام این کارها از آسیب به سر کودک پیشگیری می‌کند.

• جلوگیری از مصرف الکل، تنباکو و داروهای غیر قانونی :این داروها با خطر ابتلا به فلج مغزی رابطه مستقیم دارند.

روش و آزمایش‌های تشخیص فلج مغزی

علائم و نشانه‌های فلج مغزی به مرور زمان آشکارتر می‌شود، بنابراین گاهی تشخیص دقیق تا چند ماه بعد از تولد به تاخیر می افتد.  پزشک برای تشخیص فلج مغزی کودک کارهای زیر را انجام می‌دهد:

• بررسی علائم و نشانه‌ها
• بررسی رشد و تکامل کودک
• بررسی سابقه پزشکی و بیماری‌های قبلی
• معاینه فیزیکی

برای بررسی بهتر و دقیق‌تر پزشک بیمار را به پزشک متخصص کودکان با تخصص علوم اعصاب و یا یک متخصص توانبخشی و یا رشد و تکامل کودک ارجاع خواهد داد. همچنین برای تشخیص بهتر و شناسایی عوامل احتمالی بروز بیماری آزمایش‌هایی هم انجام خواهد شد:

اسکن مغزی 

فناوری‌های تصویربرداری از مغز، نواحی آسیب دیده‌ی مغز و تکامل غیر طبیعی آن را نشان می‌دهد. این آزمایش‌ها شامل:

• ام آر آی : در این روش تشخیصی از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر سه بعدی از مغز کودک استفاده می‌شود. تصاویر به دست آمده با این روش هرگونه اختلال در مغز کودک را نشان می‌دهد.

این روش تشخیصی بدون درد است ولی با صدای فراوان همراه بوده و ممکن است یک ساعت طول بکشد، بنابراین احتمال دارد که از روش‌های آرام بخش و یا بیهوشی برای کودک استفاده شود.

• سونوگرافی کرانیال : این روش تشخیصی در طی دوران نوزادی قابل اجراست. در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویر دقیقی از مغز استفاده می‌شود. تصویر به دست آمده با سونوگرافی، تصویری پر از جزئیات نیست، اما به دلیل سریع و ارزان بودن و به منظور ارزیابی اولیه وضعیت مغز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

موج نگاری مغز یا نوار مغزی

در صورتی که کودک مشکوک به بروز تشنج باشد، یک نوار مغزی برای ارزیابی وضعیت پیش رو گرفته می‌شود. تشنج در کودکان مبتلا به صرع ایجاد می‌شود. برای انجام این روش، چندین الکترود روی پوست سر کودک قرار داده می‌شود. این الکترودها فعالیت الکتریکی مغز کودک را ثبت می‌کنند. در صرع الگوی طبیعی نوار مغزی دچار تغییراتی می‌شود.

تست های آزمایشگاهی 

در آزمایشگاه فاکتورهای مختلفی بر روی خون و ادرار بررسی می‌شود تا مشخص شود که ریشه‌ی مشکل ژنتیکی یا متابولیکی است.

دیگر تست‌ها 

اگر فلج مغزی در کودک تشخیص داده شود، باید به متخصص مراجعه کرد تا دیگر شرایطی که به واسطه این بیماری تحت تاثیر قرار می‌گیرند به دقت بررسی شوند.

این تست‌ها برای بررسی مشکلات زیر انجام می‌شود:

• بینایی
• شنوایی
• گفتار
• هوش
• تکامل
• حرکت

درمان فلج مغزی 

کودکان و افراد بزرگسال مبتلا به دوره‌های طولانی مدت درمان به همراه یک تیم درمان متخصص نیاز دارند. علاوه بر یک متخصص کودکان و یک فوق تخصص بیماری‌های مغز و اعصاب کودکان، کادر درمان باید شامل روانشناس ، کاردرمان و گفتاردرمان هم باشد.

درمان‌های دارویی فلج مغزی

داروهایی که از اسپتی سیتی عضلات کم می‌کنند، برای بهبود توانایی‌های عملکردی، درمان درد و کنترل مشکلات مرتبط با اسپاسم عضلانی و دیگر علائم فلج مغزی تجویز می‌شوند.

داروهای تزریقی به عضلات یا اعصاب 

برای درمان سفتی یک عضله خاص، پزشک تزریق داروی بوتاکس را توصیه می‌کند. این تزریق تا سه بار و با فاصله 6 ماه ممکن است تکرار شود.

عوارض جانبی تزریق این دارو شامل درد در محل تزریق و علائم شبه آنفولانزای خفیف است. دیگر عوارض جانبی شدیدتر شامل تنگی نفس و مشکلات بلع است که معمولا پس از چند روز از بین می رود.

داروهای خوراکی شل کننده عضلات 

داروهایی همچون دیازپام (diazepam)، دانترولن (dantrolene)، باکلوفن (baclofen)، تیزانیدین هیدروکلراید (tizanidine) برای شل کردن عضلات استفاده می‌شوند. مصرف داروی دیازپام تا حدودی اعتیاد آور است، بنابراین بهتر است که در طولانی مدت مصرف نشود. عوارض جانبی دیگر این داروها شامل خواب آلودگی، تغییر فشار خون و خطر آسیب کبدی است که باید به دقت زیر نظر گرفته شود.

هشدار: مصرف هرگونه دارو برای فلج مغزی باید با تجویز پزشک صورت بگیرد. از مصرف خودسرانه هر گونه دارو به علت داشتن عوارض گوناگون، پرهیز کنید.

در برخی از موارد باکلوفن توسط یک لوله مخصوص به داخل طناب نخاعی پمپ می‌شود. این پمپ با جراحی زیر پوست در ناحیه شکم کار گذاشته می‌شود.

همچنین برای کم کردن شدت آبریزش دهان داروهایی تجویز می‌شود و حتی احتمال تزریق بوتاکس درون غدد بزاقی هم وجود دارد.

درمان‌های غیردارویی فلج مغزی

انواع مختلفی از روش‌های درمانی نقش مهمی در بهبود فرد مبتلا به فلج مغزی دارد:

فیزیوتراپی 

انجام حرکات ورزشی به قدرت بدنی، انعطاف پذیری و تکامل کنترل حرکتی کودک کمک می‌کند.

در سال اول و دوم پس از تولد فیزیوتراپیست به همراه کاردرمانگر روی کنترل سر و تنه، خم شدن و گرفتن اجسام کار می‌کنند. بعد از آن آموزش‌های لازم در مورد چگونگی استفاده از ویلچر به کودک داده خواهد شد. گاهی برای افزایش عملکرد کودک در راه رفتن و کشیدن عضلات گرفته، لازم است که از بریس استفاده شود.

کاردرمانی 

کاردرمان روی افزایش استقلال کودک برای انجام وظایف روزانه در خانه و مدرسه تمرکز می‌کند. رشد حرکتی کودک را تحت نظر گرفته و از طریق روش های درمانی مختلف، رشد ذهنی و شناختی کودک را بهبود می دهد. همچنین برای بهبود عملکرد کودک با تجویز وسایل کمکی از جمله ویلچرهای برقی، واکر و عصا‌های مخصوص به استقلال بیشتر کمک می کند.

مزایای کاردرمانی برای کودکان فلج مغزی

برخی از مزایای کاردرمانی برای کودکان فلج مغزی و والدین آنها عبارتند از:

• بهبود تون یا قوام عضلانی (بیش از حد سفت و یا شل بودن عضلات)
• بهبود تعادل در نشستن راه رفتن،پریدن و …
• بهبود مهارتهای حرکتی درشت مانند ایستادن، راه رفتن، دویدن و صاف نشستن
• بهبود مهارتهای حرکتی ریز مانند برداشتن اشیای ریز، استفاده از قیچی، نوشتن و …
• افزایش هماهنگی چشم و دست همانند مهارتهای کار با توپ (پرتاب کردن، گرفتن، شوت زدن)
• کاهش حرکات مداوم و غیرارادی
• جلوگیری از مشکلات پوسچرال و بدشکلی
• افزایش تحــّرک
• افزایش استقلال برای لباس پوشیدن،تغذیه و توالت رفتن کودک
• بهبود توانایی آنها در بازی و یادگیری
• بالابردن عزت نفس و اعتماد به نفس
• احساس موفقیت
• …

مزایای کاردرمانی برای والدین

همزمان با اینکه کودک از مزایای کاردرمانی برخوردار میشود، والدین نیز از این مزایا بهرهمند خواهند شد.

به عنوان مثال:

• فشار کار از روی آن ها کاهش می یابد.
• استرس آنها کمتر می شود.
• احساس امنیت می کنند.
• کیفیت زندگی آنها بهبود می یابد.
• می توانند پیشرفت و استقلال فرزندشان را ببینند.

کاردرمانی برای کودکان فلج مغزی ضروری است.
یک متخصص کاردرمانگر می تواند جسم، حرکات، سلامتی و شادی کودک مبتلا به فلج مغزی را بهبود بخشد. این کار از طریق طیف گسترده ای از روشهای درمانی، پس از ارزیابی انجام میشود. والدین نیز از مزیتهای مختلف کاردرمانی بهرهمند خواهند شد.

گفتار درمانی 

گفتار درمان به کودک کمک می‌کند تا کلمات را بدرستی تلفظ کرده، به جمله بندی دست پیدا کند. گفتار روان و واضح داشته باشد و درک مفاهیم را بیاموزد. همچنین اگر ارتباط برقرار کردن برای کودک سخت باشد، کار با وسایل کمکی مانند کامپیوتر و دستگاه‌های تبدیل متن به گفتار به او آموزش داده می‌شود. همچنین رسیدگی به مشکلات نحوه غذا خوردن و ابریزش دهان هم جز تخصص‌ها و وظایف گفتاردرمانگر است.

انواع مختلف جراحی برای فلج مغزی

ممکن است برای کم کردن شدت سفتی عضلات و یا اصلاح اختلالات و ناهنجاری‌های استخوانی ناشی از فلج مغزی، بیمار به جراحی نیاز داشته باشد:

جراحی ارتوپدی: کودکانی که از انقباضات شدید و تغییر شکل ساختار قامتی رنج می‌برند به جراحی نیاز دارند تا به کمک آن استخوان‌ها و مفاصل در جای درست خود در بازوها، لگن و پاها قرار گیرد.

به کمک جراحی همچنین امکان افزایش طول عضلات و تاندون‌هایی که به خاطر انقباضات شدید کوتاه شده‌اند، وجود دارد. این جراحی‌ها به کاهش درد و بهبود توان حرکتی هم کمک می‌کند. همچنین بعد از این جراحی‌ها فرد بیمار راحت‌تر از واکر، عصا و بریس استفاده خواهد کرد.

برش رشته‌های عصبی (selective dorsal rhizotomy): در مواردی که اختلال شدید باشد و درمان‌های معمول جوابگو نباشد، پزشک جراح رشته‌های عصبی عضلاتی که دچار اسپاسم شدید هستند را قطع می‌کند. این جراحی باعث شل شدن عضله و کاهش درد می‌شود ولی از طرفی دیگر می‌تواند باعث بی حسی آن نقطه از بدن هم شود.

درمان‌های مکمل برای فرد مبتلا به فلج مغزی

برای درمان برخی از کودکان و افراد بالغ مبتلا به فلج مغزی از روش‌های مکمل استفاده می‌شود. برای بیشتر این درمان‌ها از نظر علمی شواهد قطعی وجود ندارد.

برای مثال اکسیژن درمانی، طب سنتی، طب سوزنی، مگنت تراپی جز درمان های مکمل هستند. همچنین درمان با سلول‌های بنیادی به عنوان یک روش درمانی برای فلج مغزی استفاده می‌شود، اما تحقیقات در مورد ایمن بودن این روش و یا موثر بودن آن کماکان ادامه دارد.

مقابله با بیماری و حمایت از فرد مبتلا به فلج مغزی

زمانی که فلج مغزی در کودک تشخیص داده می‌شود، تمامی اعضای خانواده با چالش‌های جدیدی رو به رو می‌شوند. چند توصیه برای مراقبت بهتر از کودک بیمار و اعضای خانواده را مرور می‌کنیم:

• مشوق باشید: هرگونه تلاشی که کودک در جهت استقلال از خود نشان می‌دهد، هر چند کوچک، را مورد تشویق قرار دهید.
• همراه و حامی باشید: والدین نقش بسیار مهمی در تیم درمانی کودک دارند و باید بتوانند به جای کودک همه سوالات خود را با پزشکان، درمانگران و معلم‌ها مطرح کنند. همچنین بیشتر درمان کودک باید از طریق ایجاد و حفظ پوزیشن مناسب در هنگام بازی، خواب، مطالعه و غیره در محیط های مختلف ادامه یابد تا تاثیر جلسات درمانی حفظ شود.
• در گروه‌های حمایتی عضو شوید: به عنوان پدر و مادر کودک مبتلا به فلج مغزی، ممکن است در مورد ناتوانی فرزندتان احساس گناه و غم زیادی داشته باشید. شرکت کردن در گروه‌ها و جلسات حمایتی نقش بسیار مهمی در کمک به والدین این کودکان دارد. در این گروه‌ها افراد تجربیات مشابه خود را با هم در میان گذاشته و به این طریق مقابله با چالش‌های پیش رو بسیار آسان‌تر خواهد بود.

آماده شدن برای ملاقات با پزشک 

شناخت شما از شرایط بیماری کودک، به شدت ناتوانی او، زمانی که علائم و نشانه‌ها آغاز شده و اینکه آیا در طی دوران بارداری و زایمان عامل خطری وجود داشته است یا خیر، بستگی دارد.

اطلاعاتی که به شما در طی ملاقات با پزشک کمک می‌کند را با هم مرور می‌کنیم.

چه کاری باید انجام دهید؟

یک لیست درست کنید:

• علائمی که شما را نگران کرده و زمان آغاز آن‌ها را یادداشت کنید
• تمام داروها، ویتامین‌ها و مکمل‌های مصرفی و مقدار مصرف آن‌ها را یادداشت کنید.
• لیستی از سوالات خود تهیه کنید

از یکی از دوستان یا اعضای خانواده بخواهید که شما را همراهی کند، این کار در به خاطر سپردن اطلاعاتی که رد و بدل می‌شود بسیار کمک کننده خواهد بود.

سوالاتی که باید از پزشک بپرسید 

• فرزند من باید چه آزمایش‌هایی انجام دهد؟
• نتیجه این آزمایش‌ها چه زمانی مشخص می‌شود؟
• با چه پزشکان متخصصی باید ملاقات کرد؟
• وضعیت سلامت و رشد کودک چگونه بررسی می‌شود؟
• برای کسب اطلاعات بیش‌تر در مورد فلج مغزی باید از چه منابعی استفاده کرد؟
• آیا نیازی به مراجعه به کلینیک مخصوص فلج مغزی و قرار دادن کودک در یک برنامه درمانی چند رشته‌ای برای پوشش همه نیازهای کودک وجود دارد؟

اگر سوال دیگری دارید، حتماً با پزشک در میان بگذارید

از پزشک چه انتظاری باید داشت؟

پزشک احتمالاً این سوالات را با شما در میان خواهد گذاشت:

• در مورد رشد و تکامل کودک چه چیزی شما را نگران می‌کند؟
• آیا کودک خوب غذا می‌خورد؟
• واکنش کودک به لمس شدن چیست؟
• آیا پیشرفتی در روند رشد و تکامل کودک، مانند خزیدن، چهار دست و پا رفتن، نشستن، راه رفتن و حرف زدن، مشاهده کرده‌اید؟

سوالات متداول در خصوص درمان فلج مغزی